TS EN 60598-1 Standardı Testi
EN 60598-1 STANDARDI
CGS TEST HİZMETLERİ olarak EN 60598-1 ve EN 60598 Standard Serisi kapsamındaki LVD güvenlik deneylerini uzman kadromuz ve TÜRKAK tarafından akredite olan laboratuvarımızda özenle gerçekleştirmekteyiz.
Armatürler, normal kullanımda güvenle çalışacak, kişiler ve çevresi için hiç bir tehlike oluşturmayacak biçimde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Genel olarak uygunluk, belirtilen bütün deneylerin yapılmasıyla kontrol edilir.
EN 60598 Standartları , 2014/35/EU LVD (Low Voltage Directive) Direktifi kapsamında elektrik ışık kaynakları ile birleşik, 1000 V’a kadar olan besleme gerilimleri ile çalışan armatürler ile ilgili genel kuralları kapsar.
Öncelikli olarak Elektriksel Güvenlik Açısından LED-Aydınlatma Armatürleri Alçak Gerilim Yönetmeliği kapsamında harmonize edilmiş TS EN 60598-1 Standartı rehber edinilerek part-2 standartlarına TS EN60598-2-XX göre ürün LVD Testi’nin yapılması gerekmektedir. Part-2 standartlar ürünün kullanım amacına göre belirlenip, uygulanır.
EN 60598 Standart Serisi
- TS EN 60598-1 Aydınlatma armatürleri – Bölüm 1: Genel kurallar ve deneyler
- TS 8698 EN 60598-2-1 Aydınlatma armatürleri – Bölüm 2: Özel kurallar – Kısım bir: Genel amaçlı, sabit
EN 60598 testi
- TS EN 60598-2-2 Aydınlatma armatürleri- Bölüm 2: Özel kurallar kısım 2: Gömme armatürler
- TS 8700 EN 60598-2-3 Aydınlatma armatürleri – Bölüm 2-3: Belirli özellikler – Yol ve cadde aydınlatması için
- TS 8701 EN 60598-2-4 Aydınlatma armatürleri-Bölüm 2:Özel kurallar-Kısım 4:Genel amaçlı, taşınabilir
- TS EN 60598-2-5 Aydınlatma armatürleri – Bölüm 2: Özel kurallar – Kısım 5: Projektörler.
- TS EN 60598-2-6 Aydınlatma armatürleri- Bölüm 2: Özel kurallar kısım 6: Fılamanlı lambalar için gömme transformatörlü
- TS EN 60598-2-7 Aydınlatma armatürleri-Bölüm 2: Özel kurallar-Kısım 7:Bahçecilikte kullanılan, taşınabilir
- TS EN 60598-2-8 Aydınlatma armatürleri- Bölüm 2: İlgili özellikler- Kısım 8: Elektrikli el lambaları
- TS EN 60598-2-9 Aydınlatma armatürleri – Bölüm 2: Özel kurallar – Kısım dokuz – Foto ve film armatürleri (amatör işlerinde)
- TS EN 60598-2-10 Aydınlatma armatürleri – Bölüm 2-10: Belirli özellikler – Çocuklar için taşınabilir aydınlatma armatürleri
- TS EN 60598-2-11 Aydınlatma armatürleri – Bölüm 2-11: Belirli özellikler – akvaryum aydınlatma armatürleri
- TS EN 60598-2-22 Aydınlatma armatürleri – Bölüm 2-22: Belirgin özellikler – Acil aydınlatma için
Genel olarak ilgili direktif kapsamında EN 60598 Standardı Serisinde istenilen güvenlik seviyesini belirlemek adına incelenen maddeler kısaca aşağıda listelenmiştir.
KISIM 1: TERİMLER VE TANIMLAR
Bu kısım, standarttaki teknik terimleri ve tanımları açıklayarak aslında standardın en önemli kısmını oluşturmaktadır. Armatürlere uygulanabilecek genel tarifleri verir.
KISIM 2: ARMATÜRLERİN SINIFLANDIRILMASI
Bu kısım armatürlerin sınıflandırılma yöntemlerini açıklar. Armatürlerin sınıflandırılması testlerin uygulanmasında oluşan farklılıkların açısından önemlidir.
Armatürlerin sınıflandırması 4 başlıkta yapılır,
Elektrik Çarpmasına Karşı Koruma Tipine Göre Sınıflandırma: Armatürlerin Sınıf I, Sınıf II veya Sınıf III olarak sınıflandırılmasını inceler.
Toz, Katı Cisimler Ve Nemin Girişine Karşı Koruma Sınıflandırma : Armatürlerin IEC 60529’da belirtilen sınıflandırma sistemi olan “IP numarası” na uygun olarak sınıflandırılmasını inceler. IEC 60529 IP Standardı genel standart olup test prosedürü diğer standartlarda farklılık gösterebilir. Bu durumda ilgili standardın gerektirdiği gibi uygulanmalıdır.
Armatürün Tasarımlandığı Destekleme Yüzeyinin Malzemesine Göre Sınıflandırma : Armatürler, normalde alevlenebilen yüzeyler üzerine doğrudan monte edilmek üzere tasarımlanmış olup olmadığına veya sadece yanıcı olmayan yüzeyler üzerine monte edilmek üzere tasarımlanmış olup olmadığına göre sınıflandırılmasını inceler.
Kullanım Şartlarına Göre Sınıflandırma: Armatürler, normal kullanım veya ağır hizmet şartlarına göre amaçlanıp amaçlanmadıklarını inceler.
KISIM 3: İŞARETLEME
Bu kısımda, armatürler üzerine işaretlenecek veya talimat föyünde verilecek bilgiler incelenir. Armatürlerin montajında kullanıcıya doğru yönlendirme yapmak önemlidir. Bu durum olası kazaların önüne geçmek adına ilk adımı oluşturur.
Armatürün üzerinde , Üretici firma bilgileri, Besleme Değerleri , Koruma sınıfları gibi bazı işaretlerin bulundurulması zorunludur. Buna ek olarak tip olarak farklılık gösteren armatürler kendine özel işaretlemeler gerektirebilir.
KISIM 4: YAPILIŞ
Bu kısımda armatürlerin genel yapılış kuralları incelenir.
TS EN 60598-1 Standardı testlerinde en sık karşılaşılan uygunsuzluk durumları armatürlerin imalatı ile ilgilidir. Bu bölümde armatürlerin kullanımda meydana gelebileceği durumlar simule edilerek yapılan testlerle kontrol edilmesi incelenir. Armatür üreticileri ilgili bölüme uygun olarak üretim yaptıklarında güvenlik açısından olması gerekenlerin bir kısmını karşılamış ve kullanıcıyı uzun vadede oluşabilecek kazalara karşı korumasını sağlar. Bu sebeple incelemede en dikkat edilmesi gereken bölümlerden biridir.
KISIM 5: HARİCİ VE DAHİLİ KABLAJ
Bu kısımda, armatürlerin besleme kaynağına olan elektriksel bağlantıları ve kendi dahili kablajı ile ilgili genel kurallara uygunluğu incelenir. Kullanım şekli ve özelliklerine göre olması gereken kablolama farklılık gösterebilir. Örnek vermek gerekirse iç kullanım olan armatürler PVC kablolamaya izin verirken dış ortamda kullanılan armatürler PVC kabloya izin vermez. Bunun sebebi ısıya dayanımı ile ilgidir ve kullanıcıyı yangın riskine karşı korur.
KISIM 7: TOPRAKLAMA DÜZENLERİ
Topraklama, elektrik ile çalışan cihazların olası bir elektrik kaçağı tehlikesine karşı alınan hayati bir önlemdir. Armatürün üzerinde oluşabilecek herhangi bir kaçak elektriğin bir iletkenle toprağa verilmesini sağlayan bir sistemdir. İnsan hayatını riske atmamak için elektrik kaçağı riskine karşı topraklama kesinlikle yapılmalıdır.
Bu kısımda armatürler için, uygulanabilen yerlerde, topraklamayla ilgili kurallar incelenir. Sınıf 1 armatürler olarak sınıflandırılan toprak bağlantısı bulunan armatürler için bu bölüm güvenliğin ölçüldüğü önemli bir bölümdür. Sınıf 1 armatürlerde topraklama bağlantısı güvenli biçimde yapılmalı , güvenliği bozabilecek arızalara sebep olmamalıdır.
Armatürde oluşabilecek fazla elektrik yükü direnci az olan toprak hattı üzerinden toprağa verilmeli ve temas eden kişiye koruma sağlamış olmalıdır. EN/IEC 60598-1 Standardında olması gereken maximum direnç 0, 5 Ω olarak belirlenmiştir. Direnç, topraklama bağlantı ucu veya topraklama kontağı ile erişilebilir metal bölümlerin her biri arasından sırayla en az 10 A’lik bir akım geçirilerek ölçülür.
Bu sebeple bağlantının elektriksel testinin yanında bağlantının kalıcı şekilde sağlanması gibi mekanik bağlantıları da incelenmektedir. İster dahili, ister harici kablolar olsun yeşil – sarı renk kombinasyonu ile tanıtılan bütün iletkenler, yalnızca topraklama bağlantı ucuna bağlanmalıdır.
KISIM 8: ELEKTRİK ÇARPMASINA KARŞI KORUMA
Bu kısımda, armatürlerin elektrik çarpmasına karşı koruma ile ilgili kuralları incelenir. Belki de standartta dikkatle incelenmesi gereken en önemli bölümdür. Armatürün normal kullanımda elektrik çarpma riski olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Olası yalıtım arızalarına karşı insan bu aralığa temas edemeyecek şekilde armatür imal edilmelidir.İnsan eli gibi daha bir çok olası temas biçimlerini simule eden aparatlar ile bu temas aralığı kontrol edilir. Bu kontrol armatürün koruma sınıfına göre değişir. Ayrıca armatürün mevcut kullanımında üzerinde oluşabilecek gerilim değerleri bu aparatlarla kontrol edilir. Bu gerilim değerleri standardın izin verdiği değerleri aşması durumunda tehlikeli kabul edilir ve uygunsuzluk oluşur. İnsan hayatının korunmasına yönelik doğrulama için önemlidir.
Örnek vermek gerekirse genellikle fişli ürünlerde bağlantıyı kestiğimiz anda fiş üzerinde olan artık gerilimi hepimiz az çok hissederiz. Bu şekilde üretilen armatürler için de aynı şekilde bağlantı kesildikten sonra meydana gelebilecek artık gerilim standartta belirli değerlerle sınırlandırılmıştır. Aksi takdirde armatür tehlike oluşturduğu için güvensiz sayılacaktır.
Bu bölüm tamamen canlıyı korumaya yönelik olup dikkatle incelenmesi gerekmektedir.
KISIM 9: TOZA, KATI CİSİMLERE VE NEME KARŞI DAYANIKLILIK
Bu bölümde Kısım 2’de belirlenen sınıflandırmaya uygun olarak armatürün toza, katı cisimlere ve neme karşı dayanıklılığı incelenir. Normal kullanımda armatür doğal olarak toz ,su ve neme maruz kalır. Armatür içine giren yabancı maddeler birbirinden ayrılması gereken bölümlerin arasını doldurarak olması gereken asgari yalıtım mesafesini düşürür ve kısa devre gibi olası tehlikelere yol açar. Bu sebeple bu tehlikelerin meydana gelmemesi için armatür içine girecek toz ve suyu kontrol etmek gerekir. Belirtilen her koruma sınıfına göre testler değişiklik gösterir. Özellikle dış ortamda kullanılacak olan armatürler için daha çok toz ,su ve neme maruz kalması ihtimali sebebiyle bu test fazlaca önemlidir.
KISIM 10: YALITIM DİRENCİ, ELEKTRİKSEL DAYANIM, TEMAS AKIMI VE KORUMA İLETKEN AKIMI
Yalıtım Direnci Testi, Bu bölümün amacı armatürün farklı bölümleri arasındaki yalıtım durumları incelemektir . Normal çalışma koşullarında gerilimli olan bölümler ile gerilim altında olmayan kısımların yalıtımının sağlanması gerekir.
Elektrikle çalışan ekipmanlarda iletken ve yalıtkan bölümler arasına, standartların belirttiği seviyede dış kaynaklı 500 V gerilim uygulayarak elde edilen izolasyon direnci ölçüm sonuçlarına dayanarak yapıldığını söyleyebiliriz. Yalıtkan malzemeye uygulanan gerilimden sonra üzerinden geçen akıma bakılarak Ohm kanununa göre hesaplanan direnç ,yalıtım direncidir.
Dielektrik Dayanım Testi, Her malzemenin belirli bir yalıtkanlık derecesi vardır. Bu değerin üzerinde malzeme, artık yalıtkanlık özelliğini yitirir.
EN /IEC 60598 Standardında armatürlerde kullanılan bileşenlerin de bu yalıtkanlık değerleri sınırlandırılmıştır. Bu test, malzemenin arıza göstermesi için standartta belirtilen maksimum voltaj değerini uygulayarak herhangi bir arızanın olup olmadığını belirleyerek kontrol edilir.
Kaçak Akım Testi, Güvenliği sağlayan donanımlar herhangi bir arızaya uğradığında armatür üzerinde elektrik akımı meydana gelir. Bunu tespit edebilmek amacıyla armatüre kaçak akım testi uygulanır. Değer standartta belirtilen değerleri aşmamalıdır.
Bu bölümdeki testler nem testinden sonra ve CE Compact Tester ile yapılır.
KISIM 11: YÜZEYSEL KAÇAK YOLU UZUNLUKLARI VE YALITMA ARALIKLARI
Bu bölümde Kısım 10’da elektriksel olarak ölçülen yalıtım bir nevi manuel olarak armatür üzerinde ölçülür. İletken ile yalıtkan bölümlerin birbirinde ayrılması gereken asgari mesafeler mm cinsinden ölçülür. Belirlenen mesafeler armatürün çalışma voltajına ve kirlilik derecesine göre değişir.
KISIM 12: DAYANIKLILIK DENEYİ VE ISIL DENEY
Bu bölümde armatürlerin normal çalışma sırasında meydana gelebilecek sıcaklık artışlarıyla ilgilidir. Armatür 10 gün boyunca voltaj değerinin üzerinde ve çalışma sıcaklığının 10 °C fazlasıyla 10 gün boyunca çalıştırılır. Bu testte önemli olan armatürün sürekli çalışmada herhangi bir arızaya sebep olup olmayacağını belirlemektir.
Diğer bir test ise armatürün çalışması sırasında komponentlerin sıcaklık artışını ve dokunma yüzeyinin sıcaklığını ölçmektir. Bu sayede canlının teması sırasında herhangi bir kazaya sebep olup olmadığı ve komponentlerin normal çalışmasının devamını sağlayıp sağlamadığını kontrol etmektir. Ölçülen değerler bileşenler ve armatürün kullanım şekline göre değişiklik gösterebilir.
EN 60598 Kızaran Tel Deneyi
KISIM 13: ISIYA, ATEŞE VE ARK İZİ OLUŞUMUNA DAYANIKLILIK
Armatürde metal olan bölümler dışındaki yalıtkan bölümler ısıya karşı dayanıklı olmalıdır. Bunun için standartta belirtilen değerlerde bilye basınç deneyi, kızaran tel deneyi, CTI deneyi ve iğne alevi deneyi yapılır. Bu bölüm aşırı ısınma ile yangına sebep olma açısından dikkat edilmesi gereken bir bölümdür.